Yüksek riskli gebelik
Yüksek riskli bir gebelik hem hamile olan kişi için, hem doğmamış bebek için veya her ikisi için birçok sağlık riski içerir. Yaşınız (hamileyken 35 yaşın üzerinde veya 17 yaşın altında olmak) veya bazı sağlık koşullarınız hamileliğinizi yüksek riske sokabilir. Bu gebelikler, komplikasyon olasılığını azaltmak için yakın izleme gerektirir.
Yüksek riskli gebelik nedir?
Tüm gebelikler risk taşır. "Yüksek riskli" gebelik tanımı, anne, fetüs (doğmamış bebek) veya her ikisi için artan sağlık riskleri taşıyan herhangi bir gebeliktir. Yüksek riskli gebelikleri olan kişiler doğum öncesinde, doğum sırasında ve sonrasında ekstra bakıma ihtiyaç duyabilirler. Bu sayede komplikasyon olasılığı azaltılabilir.
Bununla birlikte, yüksek riskli kabul edilen bir gebelik geçirmek sizin veya doğmamış bebeğinizin sorun yaşayacağı anlamına gelmez. Birçok insan, özel sağlık ihtiyaçları olmasına rağmen sağlıklı bir gebelik ve normal bir doğum süreci geçirir.
Yüksek riskli gebeliğe ne sebep olur?
Gebeliği yüksek riskli hale getiren faktörler şunlardır:
- Gebelik öncesinde mevcut sağlık koşulları
- Gebelikle ilişkili sağlık koşulları
- Yaşam tarzı faktörleri (sigara, uyuşturucu bağımlılığı, alkol kötüye kullanımı ve belirli toksinlere maruz kalma)
- Yaş (35'in üzerinde veya 17 yaşın altında hamile olmak)
Yüksek riskli bir hamilelik için yaygın tıbbi risk faktörleri nelerdir?
Gebelik öncesi mevcut hastalıkları olan kişilerde gebelik sırasında sağlık riskleri artar. Bu koşullardan bazıları şunlardır:
- Lupus veya multipl skleroz (MS) gibi otoimmün hastalıklar
- COVID-19
- Diyabet
- Miyom
- Yüksek kan basıncı
- HIV/AIDS
- Böbrek hastalığı
- Düşük vücut ağırlığı (BMI 18,5'ten az)
- Depresyon gibi ruh sağlığı bozuklukları
- Obezite
- Polikistik over sendromu (PCOS)
- Tiroid hastalığı
- Kan pıhtılaşma bozuklukları
Hamile kişi ve doğmamış bebek için risk oluşturabilecek durumlardan bazıları şunlardır:
- Doğmamış bebekte doğum kusurları veya genetik koşullar
- Doğmamış bebekte zayıf büyüme
- Gestasyonel diyabet
- Çoklu gebelik (ikizler veya üçüzler gibi birden fazla bebekle hamilelik)
- Preeklampsi ve eklampsi
- Önceden erken veya doğum yapmış olmak veya önceki gebeliklerle ilgili diğer komplikasyonlar
Yüksek riskli gebeliğin belirti ve semptomları nelerdir?
Hamileliğinizin yüksek riskli kabul edilip edilmediğine bakılmaksızın, hamilelik sırasında aşağıdaki belirtilerden herhangi birini yaşadığınızda bir an önce doktorunuzla görüşmeniz gerekir:
- Geçmeyen karın ağrısı
- Göğüs ağrısı
- Baş dönmesi veya bayılma
- Aşırı yorgunluk
- Doğmamış bebeğinizin hareketlerinde durma veya yavaşlama
- 38 derecenin üzerinde ateş
- Kalp çarpıntısı
- Normal sabah bulantısından daha kötü olan bulantı ve kusma
- Geçmeyen veya kötüleşen şiddetli baş ağrısı
- Yüzünüzde veya uzuvlarınızda şişlik, kızarıklık veya ağrı
- Kendinize veya doğmamış bebeğinize zarar verme düşünceleri
- Nefes almada zorluk
- Vajinal kanama veya akıntı
Hamilelik hangi yaşta yüksek riskli kabul edilir?
35 yaşından sonra ilk kez hamile kalan kişilerin gebelikleri yüksek risklidir. Araştırmalar bu yaş grubundaki hamilelerin daha gençlere kıyasla daha fazla komplikasyona sahip olduklarını gösteriyor. Bunlar, düşük yapma ve gestasyonel diyabet gibi gebelikle ilgili sağlık durumlarını içerebilir.
17 yaşın altındaki gençler de aşağıdaki sebepler nedeniyle yüksek riskli gebelik geçirebilirler:
- Anemi
- Doğum öncesi kapsamlı bakım alma olasılığının düşük olması
- Erken doğum veya düşük yapma olasılığının yüksek olması
- Cinsel yolla bulaşan hastalıklar ve enfeksiyonlar hakkında yeterli bilgiye sahip olunmaması
Yüksek riskli gebeliğin olası komplikasyonları nelerdir?
Yüksek riskli gebelik, anne veya doğmamış bebek için hayati tehlike oluşturabilir. Ciddi komplikasyonlardan bazıları şunları içerebilir:
- Preeklampsi (hamilelikten kaynaklanan yüksek tansiyon)
- Eklampsi (hamilelikten kaynaklanan nöbet)
- Erken doğum
- Sezaryen doğum
- Doğum sırasında veya doğumdan sonra aşırı kanama
- Düşük veya yüksek doğum ağırlığı
- Doğum kusurları
- Bebeğinizin beyin gelişimi ile ilgili sorunlar
- Bebeğinizin yenidoğan yoğun bakım ünitesine alınması
- Hamilenin yoğun bakım ünitesine alınması
- Düşük
- Ölü doğum
Yüksek riskli gebelik nasıl teşhis edilir ve izlenir?
Doğum öncesi erkenden ve kapsamlı bakım almak çok önemlidir. Yüksek riskli bir gebeliği teşhis etmenin en iyi yolu budur. Doktorunuza sağlık geçmişiniz ve geçmiş gebelikleriniz hakkında doğru ve yeterli bilgi verdiğinizden emin olun. Yüksek riskli bir gebeliğiniz varsa, süreç boyunca özel izlemeye ihtiyacınız olabilir.
Sizin ve doğmamış bebeğinizin sağlığını izlemek için yapılan testler şunlardır:
- Bebeğinizdeki genetik koşulları veya belirli doğum kusurlarını kontrol etmek için kan ve idrar testi.
- Doğum kusurlarını taramak ve anne karnındaki bebeğin görüntülerini oluşturmak için ses dalgalarını kullanan ultrasonografi.
- Doğmamış bebeğin solunumunu, hareketlerini ve amniyotik sıvısını ultrason kullanarak izleyen biyofiziksel bir profil ve kalp atış hızını izleyen stressiz bir test gibi doğmamış bebeğin yeterli oksijen aldığından emin olmaya yönelik izlemeler
Yüksek riskli gebelik nasıl yönetilir?
Yüksek riskli bir gebeliğin yönetimi belirli risk faktörlerine bağlı olacaktır. Bakım planınız şunları içerebilir:
- Doğum uzmanınız ile daha yakın takip süreci yürütme
- Maternal fetal tıp (yüksek riskli gebelik) uzmanı ile görüşme
- Diğer tıp uzmanlarıyla görüşme ve istişare
- Daha fazla ultrason ve daha yakın fetal değerlendirme
- Evde kan basıncı izleme
- Önceden var olan koşulları yönetmek için kullanılan ilaçların dikkatli bir şekilde izlenmesi.
- Sağlığınız veya bebeğinizin sağlığı tehlikedeyse sağlık uzmanınız doğum indüksiyonu veya sezaryen önerebilir.
Yüksek riskli bir hamileliği nasıl önleyebilirim?
Aşağıdaki konularda özenli davranarak gebelik komplikasyonları riskinizi azaltabilirsiniz:
- Uyuşturucu ve alkolden kaçınmak
- Hamile kalmadan önce potansiyel sağlık risklerini belirlemek
- Doktorunuza ailesel ve kişisel tıbbi geçmişiniz hakkında bilgi vermek
- Hamilelikten önce sağlıklı bir vücut ağırlığını korumak
- Sahip olabileceğiniz mevcut sağlık koşullarını yönetmek
- Hamilelik sırasında uzun süreli ilaçların güvenli olduğundan emin olmak
- Sigarayı bırakmak
- 18-34 yaş arası gebelikleri planlamak
- Güvenli seks yapmak
Yüksek riskli hamileliği olan kişiler için prognoz (görünüm) nedir?
Riskli gebelikleri olan birçok kişi herhangi bir sorun yaşamamakta ve sağlıklı bebekler dünyaya getirmektedir. Ancak gelecekte aşağıdakiler de dahil olmak üzere sağlık sorunları bakımından daha yüksek risk altında olabilirler:
Gelecekteki gebeliklerde yaşanabilecek komplikasyonlar:
- Doğum sonrası depresyon
- Yüksek kan basıncı
- Kalp-damar hastalığı
- Tip 2 diyabet
- Felç
Bazı yüksek riskli gebelikler çocuklarda aşağıdaki riskleri artırabilir:
- Davranış sorunları
- Solunum bozuklukları
- Gastrointestinal hastalıklar
- Büyüme ve gelişme yavaşlıkları
- Kötü ruh sağlığı koşulları
- Nörolojik bozukluklar
- Obezite ve diyabet
- Görme, işitme veya diş problemleri
Doktorumla ne zaman iletişime geçmeliyim?
Gebelikle ilgili komplikasyonların gebelik sona erdikten altı hafta sonrasına kadar ortaya çıkması mümkündür. Sağlığınıza çok dikkat edin ve anormal bir şey fark ederseniz hemen doktorunuza haber verin.